Επαναληπτικές ασκήσεις στα ρήματα

1.Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε αν τα ρήματα με τα έντονα γράμματα είναι μεταβατικά ή αμετάβατα (δηλαδή αν παίρνουν αντικείμενο ή αν δεν παίρνουν). Στην συνέχεια σε όσα ρήματα είναι μεταβατικά να υπογραμμίσετε τα αντικείμενά τους και να πείτε αν είναι μονόπτωτα ή δίπτωτα. Μετά στα δίπτωτα ρήματα να βρείτε ποιο αντικείμενο είναι άμεσο (ΑΑ) και ποιο έμμεσο (ΕΑ). Τέλος, αν υπάρχει σύστοιχο αντικείμενο, να το επισημάνετε (Σ). Να κάνετε την άσκηση σύμφωνα με το παράδειγμα.  

Η Μαρία έδωσε το στιλό στον Κώστα  Μεταβατικό, Δίπτωτο, ΑΑ=το στιλό, ΕΑ=στον Κώστα

Έγραψε το γράμμα.

Μη φωνάζεις, ο αδερφός σου γράφει.

Η Ελένη έπλυνε την μπλούζα σου.

Η μαμά πλένει.

Ο Κώστας πίνει πορτοκαλάδα.

Ο Κώστας πίνει.

Η μαμά τηγάνισε τα κεφτεδάκια του Γιάννη.

Η Άννα έδωσε το καινούριο στιλό στον Κώστα.

Τη χαιρέτησα.

Του το έστειλα.

Μαθαίνει την κόρη της χορό.

Διδάσκει τους μαθητές λυκείου φυσική.

Κέρασε τη φίλη της έναν καφέ.

Ο μικρός χαλά ό,τι βρει μπροστά του.

Παίρνω όσα πράγματα μου χρειάζονται.

Δεν είπε πότε θα γυρίσει.

Με ρώτησε αν θα πιω κρασί.

Δεν μας είπε σε πόση ώρα θα είναι έτοιμη.

Τον ρώτησα πώς πέρασε στην εκδρομή.

Ο παππούς δε θυμάται αν πήρε τα χάπια του.

Αποφάσισε πότε θα φύγεις.

Αρνείται ότι ήξερε τα σχέδιά του.

Νόμιζε ότι δε θα του λείπουν τα αστεία τους.

Κατάλαβε πως δεν ήθελα να πάω στον κινηματογράφο.

Αισθάνθηκε πως δεν τον εμπιστεύεται.

Διστάζει να της πει την αλήθεια.

Ελπίζω να έχει ωραίο καιρό αύριο.

Προσπαθεί να το ξεπεράσει.

Δεν τολμά να μου μιλήσει.

Το παιδί χαμογελά.

Τα ποτήρια λάμπουν.

Ο πατέρας μου σηκώνεται νωρίς το πρωί.

2.Στις επόμενες προτάσεις να βρείτε τη φωνή των ρημάτων (ενεργητική, παθητική), τη διάθεσή τους (ενεργητική, μέση, παθητική, ουδέτερη), τη συζυγία τους (1η ή 2η) και αν ανήκουν στη δεύτερη συζυγία την τάξη τους (1η ή 2η τάξη). Να κάνετε την άσκηση σύμφωνα με το παράδειγμα:

Το μωρό πεινά          ενεργητική φωνή, ουδέτερη διάθεση, 2η συζυγία, 1η τάξη 

Έγραψε το γράμμα.

Μη φωνάζεις, ο αδερφός σου γράφει.

Η Ελένη έπλυνε την μπλούζα σου.

Η μαμά πλένει.

Ο Κώστας πίνει πορτοκαλάδα.

Ο Κώστας πίνει..

Η μαμά τηγάνισε τα κεφτεδάκια του Γιάννη.

Η Άννα έδωσε το καινούριο στιλό στον Κώστα.

Η μαμά τηγάνισε τα κεφτεδάκια για το Γιάννη.

Τη χαιρέτησα.

Του το έστειλα.

Μαθαίνει την κόρη της χορό.

Διδάσκει τους μαθητές λυκείου φυσική.

Κέρασε τη φίλη της έναν καφέ.

Ήθελα να ρωτήσω κάτι τη Σοφία.

Θεωρεί φίλο του οποιονδήποτε γνωρίσει.

Ο μικρός χαλά ό,τι βρει μπροστά του.

Παίρνω όσα πράγματα μου χρειάζονται.

Δε είπε πότε θα γυρίσει.

Με ρώτησε αν θέλω να με βοηθήσει.

Δε μας είπε σε πόση ώρα θα είναι έτοιμη.

Τον ρώτησα πώς πέρασε στην εκδρομή.

Ο παππούς δε θυμάται πότε ήπιε τα χάπια του.

Αποφάσισε πότε θέλεις να φύγεις.

Της είπε πως ήρθε η ώρα να φύγει.

Αρνείται ότι ήξερε τα σχέδιά του.

Νόμιζε ότι δε θα του λείπουν τα αστεία τους.

Κατάλαβε πως δεν ήθελα να πάω στον κινηματογράφο.

Αισθάνθηκε πως δεν τον εμπιστεύεται.

Διστάζει να της πει την αλήθεια.

Ελπίζω να έχει ωραίο καιρό αύριο.

Ντρέπεται να σου πει ότι πεινά.

Προσπαθεί να το ξεπεράσει.

Δεν τολμά να μου μιλήσει.

Ανησυχεί μήπως του συνέβη κάτι κακό.

Φοβάται μήπως δεν του λέει την αλήθεια.

Το παιδί χαμογελά.

Τα ποτήρια λάμπουν.

Το μωρό πεινά.

Ο πατέρας μου σηκώνεται νωρίς το πρωί.

Το βράδυ συνήθως κάθεται στο μπαλκόνι του σπιτιού του.

Ο πατέρας αναπαύεται.

Ο Κώστας είναι ο διευθυντής μας.
Πρέπει να τον δω.

3.Στις επόμενες προτάσεις να βρείτε τη χρονική βαθμίδα των ρημάτων (παρόν, παρελθόν, μέλλον) και το ποιόν τους (στιγμιαίο, εξακολουθητικό, συντελεσμένο).

Τα ποτήρια λάμπουν     παρόν, εξακολουθητικό

Έγραψε το γράμμα.

Μη φωνάζεις, ο αδερφός σου γράφει.

Η Ελένη έπλυνε την μπλούζα σου.

Η μαμά πλένει.

Ο Κώστας πίνει πορτοκαλάδα.

Ο Κώστας πίνει..

Η μαμά τηγάνισε τα κεφτεδάκια του Γιάννη.

Η Άννα έδωσε το καινούριο στιλό στον Κώστα.

Η μαμά τηγάνισε τα κεφτεδάκια για το Γιάννη.

Τη χαιρέτησα.

Του το έστειλα.

Μαθαίνει την κόρη της χορό.

Διδάσκει τους μαθητές λυκείου φυσική.

Κέρασε τη φίλη της έναν καφέ.

Ήθελα να ρωτήσω κάτι τη Σοφία.

Θεωρεί φίλο του οποιονδήποτε γνωρίσει.

Ο μικρός χαλά ό,τι βρει μπροστά του.

Παίρνω όσα πράγματα μου χρειάζονται.

Δε είπε πότε θα γυρίσει.

Με ρώτησε αν θέλω να με βοηθήσει.

Δε μας είπε σε πόση ώρα θα είναι έτοιμη.

Τον ρώτησα πώς πέρασε στην εκδρομή.

Ο παππούς δε θυμάται πότε ήπιε τα χάπια του.

Αποφάσισε πότε θέλεις να φύγεις.

Της είπε πως ήρθε η ώρα να φύγει.

Αρνείται ότι ήξερε τα σχέδιά του.

Νόμιζε ότι δε θα του λείπουν τα αστεία τους.

Κατάλαβε πως δεν ήθελα να πάω στον κινηματογράφο.

Αισθάνθηκε πως δεν τον εμπιστεύεται.

Διστάζει να της πει την αλήθεια.

Ελπίζω να έχει ωραίο καιρό αύριο.

Ντρέπεται να σου πει ότι πεινά.

Προσπαθεί να το ξεπεράσει.

Δεν τολμά να μου μιλήσει.

Ανησυχεί μήπως του συνέβη κάτι κακό.

Φοβάται μήπως δεν του λέει την αλήθεια.

Το παιδί χαμογελά.

Τα ποτήρια λάμπουν.

Το μωρό πεινά.

Ο πατέρας μου σηκώνεται νωρίς το πρωί.

Το βράδυ συνήθως κάθεται στο μπαλκόνι του σπιτιού του.

Ο πατέρας αναπαύεται.

Ο Κώστας είναι ο διευθυντής μας.

Πρέπει να τον δω.

Σκανάροντας το παρελθόν ~ Ιερουσαλήμ

Σκανάροντας το παρελθόν ~ Ιερουσαλήμ  

Σκανάροντας το παρελθόν ~ Πυραμίδες

Σκανάροντας το παρελθόν ~ Πυραμίδες  

Σκανάροντας το παρελθόν ~ Κολοσσαίο

Σκανάροντας το παρελθόν ~ Κολοσσαίο 

Ασκήσεις στους επιρρηματικούς προσδιορισμούς - Γλώσσα Β

1.Να χαρακτηρίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς στις παρακάτω προτάσεις:

Μαζεύτηκαν όλοι στην πλατεία.

Θα επιστρέψω σε λίγες μέρες.

Κοστίζει ακριβά αυτή η τσάντα.

Το ποτήρι  έσπασε σε χίλια κομμάτια.

Πέθανε από τον καϋμό του.

Δουλεύει τραγουδώντας.

Έξαφνα ακούστηκε ένας θόρυβος.

Οι ξιφολόγχες άστραψαν πάνω από τα κεφάλια του πλήθους.

Ύστερα άρχισαν τα προβλήματα.

Είμαι ευχαριστημένος από την πρόοδό σου.

Οι Αθηναίοι ήταν περήφανοι για τα κατορθώματά τους.

Φαινόταν πάντα  κριτής αμερόληπτος.

Κατακρίθηκε για αλαζονεία.

Ο κριτής στεκόταν πλάι στο σκάμμα.

Πήγε στη Γερμανία για δουλειά.

Όχι, δεν ήρθε.

Ίσως της μιλήσω, αν είναι ευγενική.

Το δάχτυλό της την πονούσε, γιατί το δαχτυλίδι ήταν στενό.

Του χρόνου θα πάμε στο εξωτερικό.

Μας μίλησε εμπιστευτικά.

2. Στις παρακάτω φράσεις να αντικαταστήσεις τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς με άλλους που να δηλώνουν την ίδια επιρρηματική σχέση.

Τα μαρτύρησε όλα από το φόβο του. 
 Όλα τα κάνει με βιασύνη.
Μας υποδέχτηκε με χαρά.
Θυσιάστηκε για τη σωτηρία του παιδιού του.
Τους κοίταζε όλους χωρίς να μιλάει.
Αυτά τα λέει από φθόνο.
Ξεγελώντας τον κόσμο, δεν μπορείς να πετύχεις στη ζωή σου.
Ο καθηγητής μας αντιμετώπιζε τις αταξίες μας ήρεμα.
Πήγε στο εξωτερικό για σπουδές.

3. Να αντικαταστήσετε τα προθετικά σύνολα με επιρρηματικούς προσδιορισμούς που να εκφέρονται με διαφορετικό τρόπο, χωρίς να αλλάξει η σημασία κάθε φράσης.
π.χ. Η μητέρα δέχτηκε τη δυσάρεστη είδηση με ηρεμία. 
Η μητέρα δέχτηκε τη δυσάρεστη είδηση ήρεμη (ή ήρεμα).

Με την ανατολή του ήλιου άρχισαν την ανοδική πορεία τους. 
Πριν από το τέλος της εκπομπής σηκώθηκε και έφυγε εκνευρισμένος.
Με καμάρι τούς ανακοίνωσε ότι θα γίνει μητέρα.
Στα νιάτα της ήταν πολύ όμορφη.
Θυσιάστηκαν για τη σωτηρία της πατρίδα τους.
Συμφώνησα παρά τη θέληση μου.
Είναι περήφανος για το κατόρθωμα του.
Κατά το βράδυ γύρισε σκεφτικός και αμίλητος.


4. Να βρείτε τι μορφή έχουν και τι δηλώνουν οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί στις φράσεις που ακολουθούν:

Τριγυρνούσε άσκοπα στην πόλη όλη μέρα. 
Ο Πέτρος είναι φοβερός στα μαθηματικά.
Ταξιδεύει χειμώνα καλοκαίρι.
Ήρθε αμέσως, για να μας βοηθήσει.
Περπατούσε καμαρώνοντας.
Θα γράψεις καλά, αν διαβάζεις μεθοδικά.
Τις προάλλες συνάντησα έναν παλιό μου φίλο.
Του εξέθεσα με λεπτομέρειες τις απόψεις μου.
Πηγαίνοντας σπίτι μου συνάντησα τον πατέρα μου.
 

 

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί στη νεοελληνική γλώσσα -Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί στη νεοελληνική γλώσσα

Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί ονομάζονται έτσι, επειδή προσδιορίζουν ρήματα. Φανερώνουν διάφορες επιρρηματικές σχέσεις, όπως π.χ. τόπο, χρόνο, τρόπο, αιτία, σκοπό, υπόθεση, εναντίωση, παραχώρηση, συνοδεία, βεβαίωση, αναφορά, μέσο κ.τ.λ. Πολλές φορές (αλλά όχι πάντα) για να βρούμε τι δηλώνουν πρέπει να κάνουμε την κατάλληλη ερώτηση: αν απαντούν στην ερώτηση πότε δηλώνουν χρόνο, αν απαντούν στο πώς τρόπο, αν απαντούν στον πού τόπο, αν απαντούν στο γιατί αιτία κ.τ.λ. Μπορούν να πάρουν διάφορες μορφές:

α) απλό επίρρημα: Θα έρθω αύριο

β) προθετικό σύνολο: Κάθεται στον κήπο

γ) συνδυασμός επιρρήματος και προθετικού συνόλου: Έπεσε μέσα  στη θάλασσα

δ) Αιτιατική ή γενική ουσιαστικού: Θα έρθουμε την Κυριακή / Θα έρθουμε του χρόνου

ε) επιρρηματική μετοχή: Ήρθε τρέχοντας

στ) Ολόκληρη (δευτερεύουσα) πρόταση: Δεν ήρθα, επειδή ήμουν άρρωστος

Ειδικά οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί του τόπου μπορούν να δηλώνουν στάση σε τόπο (πού), απομάκρυνση ή προέλευση από έναν τόπο (από πού), κίνηση ή κατεύθυνση προς έναν τόπο (προς τα πού), πέρασμα ή διέλευση μέσα από έναν τόπο (μέσα από πού). Παραδείγματα με τη σειρά: Κάθομαι στον κήπο / Έφυγα από τη χώρα / Έτρεξαν προς την έξοδο / Έφυγε τρέχοντας μέσα από τα χωράφια.

Ασκήσεις:

1.Να βρείτε τη μορφή του επιρρηματικού προσδιορισμού και τι δηλώνει:

- Γελώ, γιατί είμαι χαρούμενος.

- Στο σπίτι μας έχουμε πισίνα.

- Αν έρθεις, θα χαρώ πολύ.

-Προχτές είχα τα γενέθλιά μου.

- Φέτος θα έχει ήπιο χειμώνα.

- Ανέβηκε το δρόμο αγκομαχώντας.

- Γέλασα με την καρδιά μου.

- Ο μικρός βγήκε βόλτα με τη γιαγιά του.

- Ο ήλιος ανατέλλει το πρωί.

- Το μολύβι είναι πάνω στο θρανίο.

- Αν και ήταν φτωχός, ήταν τίμιος.

-Το φόρεμα είναι κοντό στο μήκος.

-Ακόμη κι αν δεν το θέλεις, θα πας στο φροντιστήριο.

- Και βέβαια θα σας επισκεφτούμε

-Σ’ αυτή την περίπτωση θα κοιτάξουμε να σωθούμε από μόνοι μας.

- Ήρθε με το τρένο.

-Το αεροπλάνο διέσχισε τον ουρανό πετώντας πολύ χαμηλά.

-Το καλοκαίρι κλείνουν τα σχολεία

-Θα φροντίσω, ώστε να έχεις αύριο τα λεφτά σου

2. Να βρείτε τι δηλώνουν οι προσδιορισμοί του τόπου (στάση, κατεύθυνση, απομάκρυνση, κίνηση μέσα από τόπο):

-Όλη μέρα κάθεται στον καναπέ.

-Το βιβλίο βρίσκεται στο ράφι του.

-Μην τολμήσεις να φύγεις από την αίθουσα.

-Ο άνεφος φυσά από ψηλά.

-Ξεκινήσαμε για τη Λάρισα.

-Περπατούσαν μέσα από το τούνελ.

-Έχω συγγενείς στη Λάρισα.

-Πέρασαν πάνω απο τη γέφυρα.

-Βούλιαξε στη λάσπη.

-Η πυξίδα δείχνει πάντα προς τη Δύση