Η θρησκευτική
Μεταρρύθμιση (σελ. 120-123)
1.Η κρίση στη Ρωμαιοκαθολική
Εκκλησία
Στο
τέλος του Μεσαίωνα η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία βρίσκεται σε κρίση. Αίτια της κρίσης είναι: α) Η ηθική
διαφθορά του κλήρου. β) Οι ανώτεροι κληρικοί ζουν στην πολυτέλεια και δεν
ενδιαφέρονται για τους πιστούς. γ) Ο κατώτερος κλήρος ζούσε στην αμάθεια. δ) Συνεχείς
πόλεμοι, επιδημίες και προφητείες για το τέλος του κόσμου τρομάζουν τον κόσμο.
ε) Η πνευματική καθοδήγηση λείπει κι έτσι οι πιστοί βρίσκονται σε σύγχυση και
αγωνία για το θάνατο και τη σωτηρία της ψυχής. στ) Η Εκκλησία εκμεταλλεύεται το
φόβο τους και εκδίδει συγχωροχάρτια (έγγραφα
άφεσης αμαρτιών).
2.Η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση
Στη
Γερμανία ο μοναχός και θεολόγος Μαρτίνος Λούθηρος αντέδρασε στα
συγχωροχάρτια. Το 1517 θυροκόλλησε σε ναό της Βιτεμβέργης ένα
κατάλογο με 95 θέσεις, με τις οποίες καταδίκαζε τα συγχωροχάρτια και υποστήριζε
τις δικές του απόψεις για τη θρησκεία. Ο Πάπας τον αφόρισε, αλλά ο Λούθηρος
έκαψε το έγγραφο του αφορισμού δημόσια. Ο Λούθηρος υποστήριζε ότι μόνο με την
πίστη μπορεί κανείς να σώσει την ψυχή του. Η διδασκαλία του (Λουθηρανισμός) διαδόθηκε πολύ γρήγορα
στη Γερμανία. Ο αυτοκράτορας Κάρολος Ε’ τον έθεσε εκτός νόμου και καταδίκασε τη
διδασκαλία του. Οι οπαδοί του Λούθηρου και οι Γερμανοί ηγεμόνες που τον
υποστήριζαν διαμαρτυρήθηκαν και γι’ αυτό ονομάστηκαν Διαμαρτυρόμενοι ή Προτεστάντες
(< λατινικό protestor = διαμαρτύρομαι). Ο πόλεμος μεταξύ προτεσταντών και
αυτοκράτορα τερματίστηκε με την Ειρήνη
της Αυγούστας (1555).Με αυτή αναγνωρίσθηκε η νομιμότητα του
Λουθηρανισμού και το δικαίωμα του κάθε ηγεμόνα να επιβάλει στους υπηκόους του
το δόγμα που επιθυμούσε. Έτσι η Γερμανία διαιρέθηκε σε κράτη Ρωμαιοκαθολικά και
Προτεσταντικά. Η Μεταρρύθμιση διαδόθηκε γρήγορα και σε άλλες χώρες προκαλώντας
την αντίδραση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Αποκορύφωμα των συγκρούσεων η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου στο
Παρίσι (24 Αυγούστου 1572), δηλαδή ο σφαγιασμός δύο χιλιάδων Γάλλων Καλβινιστών,
οπαδών του Γάλλου προτεστάντη Καλβίνου. Με το Διάταγμα της Νάντης (1598)
αποκαθίσταται η θρησκευτική γαλήνη, αφού αναγνωρίζεται στους καλβινιστές το
δικαίωμα άσκησης της λατρείας τους με προϋποθέσεις.
3.Η αντίδραση της Ρωμαιοκαθολικής
Εκκλησίας
α)
Αναδιοργανώνει τα μοναχικά τάγματα και ιδρύει νέα για τη διάδοση του
Ρωμαιοκαθολικισμού. β) Ιδρύει και διαχειρίζεται εκπαιδευτικά ιδρύματα, για να
ελέγχει τη γνώση. γ) Ενισχύει την Ιερά Εξέταση. δ) Χαρακτηρίζει βιβλία που δεν
της αρέσουν ως απαγορευμένα για τους πιστούς. δ) Χτίζει καινούργιους
επιβλητικούς ναούς, για να δείξει τη δύναμή της. ε) Ενισχύει τη λατρεία της
Θεοτόκου και πολλαπλασιάζει τις εικόνες και τις τελετές, για να διεγείρει την
ευαισθησία των πιστών.
4.Η Ευρώπη μετά τη
Μεταρρύθμιση
Η
Ευρώπη μετά τη Μεταρρύθμιση είναι πια πνευματικά διαιρεμένη σε τρεις μεγάλους
κλάδους του Χριστιανισμού: α) Ο Προτεσταντισμός κυριάρχησε στη Βόρεια
Ευρώπη. β) Ο Ρωμαιοκαθολικισμός στη Νότια Ευρώπη. γ) Η Ορθοδοξία στην
Ελλάδα, τα Βαλκάνια και τη Ρωσία.
