Οδύσσεια, εκτεταμένη αφήγηση των στίχων της ραψωδίας α 109-173 και 174-360

Οδύσσεια, εκτεταμένη αφήγηση των στίχων της ραψωδίας α 109-173 και 174-360

Η θεά Αθηνά βάζει σε εφαρμογή το πρώτο μέρος του σχεδίου των θεών να βοηθήσουν τον Οδυσσέα. Φορά τα χρυσά της σανδάλια πάνω στον Όλυμπο, παίρνει το κοντάρι της και πηγαίνει  πετώντας στην Ιθάκη για να βρει τον Τηλέμαχο. Η θεά Αθηνά  παίρνει τη μορφή του Μέντη, ο οποίος ήταν άρχοντας των κατοίκων της Τάφου, ενός νησιού κοντά στην Ιθάκη. Η Αθηνά βρίσκει στην αυλή τους μνηστήρες να παίζουν επιτραπέζια παιχνίδια, να πίνουν κρασί και να τρώνε κρέατα, όλα από την περιουσία του Οδυσσέα. Ο Τηλέμαχος είναι και αυτός παρών και σκέφτεται μέσα του στεναχωρημένος την απουσία του πατέρα του, ο οποίος θα μπορούσε να βάλει σε τάξη τους μνηστήρες. Μόλις βλέπει τον ξένο που κατέφτασε, δηλαδή τη μεταμορφωμένη Αθηνά, αμέσως τρέχει  να τον προϋπαντήσει για να του προσφέρει φιλοξενία. Ο Τηλέμαχος πήρε τον ξένο μέσα στο σπίτι, μακριά από τους μνηστήρες, τον έβαλε να καθίσει σε έναν θρόνο, για να τον περιποιηθεί το υπηρετικό προσωπικό, και δίπλα του κάθισε κι ο ίδιος, θέλοντας να τον ρωτήσει αν ξέρει τίποτα για τον πατέρα του. Οι υπηρέτες τούς έφεραν να φάνε και να πιούνε, αλλά σε λίγο μπήκαν και οι μνηστήρες για να συνεχίσουν το γλέντι τους μέσα στο σπίτι. Αφού οι μνηστήρες χόρτασαν από φαγητό και πιοτό, στη συνέχεια ζήτησαν τραγούδι, μουσική και χορό. Οι υπηρέτες έφεραν μια κιθάρα και την έδωσαν στον Φήμιο,  ο οποίος ήταν  ο αοιδός που έμενε στο παλάτι του Οδυσσέα. Αν και ο Φήμιος δεν συμπαθούσε τους μνηστήρες, ήταν αναγκασμένος να τραγουδά με την κιθάρα του για χάρη τους. Την ίδια ώρα ο Τηλέμαχος στράφηκε προς τον ξένο και προσπάθησε να του μιλήσει στα κρυφά. Ο Τηλέμαχος εκφράζει στον ξένο τα παράπονά του για τη συμπεριφορά των μνηστήρων, την απογοήτευσή του για την απουσία του πατέρα του Οδυσσέα και ρωτά τον ξένο ποιος είναι, από πού είναι και πώς ήρθε. Η Αθηνά/Μέντης  του απαντά πως ήρθε από το νησί Τάφο με ένα καράβι, το οποίο κουβαλά σίδηρο, και με κατεύθυνση την Κύπρο, όπου σκοπεύει να ανταλλάξει το σίδηρο με χαλκό. Ισχυρίζεται δηλαδή πως είναι έμπορος. Επίσης ισχυρίζεται πως είναι πατρικός φίλος και με τον Οδυσσέα και με τον Λαέρτη από παλιά. Βεβαιώνει τον Τηλέμαχο πως ο πατέρας του δεν έχει πεθάνει, αλλά κάπου στη μέση του πελάγους κάτι τον εμποδίζει για να φτάσει στην πατρίδα του. Του λέει επίσης ότι ο Οδυσσέας σίγουρα θα φτάσει στην Ιθάκη, γιατί είναι πολυμήχανος και θα βρει τον τρόπο. Ο ξένος, δηλαδή η Αθηνά, παρατηρεί ότι ο Τηλέμαχος μοιάζει πολύ με τον πατέρα του στην όψη και τον ρωτά, σαν να μην ξέρει, εάν οι ξένοι που είναι μαζεμένοι στο σπίτι του Οδυσσέα γιορτάζουν κάτι ή απλώς τρώνε την περιουσία, γιατί του φαίνονται ξεδιάντροποι. Ο Τηλέμαχος αποκαλύπτει την αλήθεια για τους μνηστήρες και ο ξένος απαντά πως αν ήταν εκεί ο Οδυσσέας, θα είχε εξολοθρεύσει τους μνηστήρες. Η Αθηνά, όπως είχε σχεδιάσει, συμβουλεύει τον Τηλέμαχο να συγκεντρώσει όλους τους κατοίκους της Ιθάκης και μπροστά σε όλο τον κόσμο να πει τι συμβαίνει στο σπίτι του και να ζητήσει από τους μνηστήρες να φύγουν. Ο ίδιος ο Τηλέμαχος πρέπει να ετοιμάσει ένα πλοίο και να πάει πρώτα στην Πύλο, για να δει τον Νέστορα, και μετά στην Σπάρτη για να δει τον Μενέλαο, ο οποίος γύρισε στην πατρίδα τελευταίος από όλους τους Αχαιούς. Αν ακούσει από αυτούς ότι ο πατέρας του ζει, τότε να κάνει υπομονή και να τον περιμένει. Αν ακούσει ότι πέθανε, να του φτιάξει ένα μνήμα, να δώσει τη μητέρα του για γάμο σε έναν άνδρα και ο ίδιος να σκοτώσει τους μνηστήρες, για να αποκαταστήσει την τιμή της οικογένειας και να κερδίσει αιώνια φήμη, όπως ο Ορέστης που εκδικήθηκε τον θάνατο του πατέρα του Αγαμέμνονα. Στη συνέχεια ο ξένος ανακοινώνει πως θα φύγει. Ο Τηλέμαχος υπόσχεται πως θα ακούσει τις συμβουλές του και τον παρακαλεί να μείνει λίγο ακόμη για να τον φιλοξενήσει, να πλυθεί και να του δώσει δώρα, αλλά ο ξένος  λέει πως είναι βιαστικός. Τότε ξαφνικά μεταμορφώνεται σε πουλί και φεύγει πετώντας από ένα άνοιγμα στη στέγη. Ο Τηλέμαχος αμέσως κατάλαβε πως ο ξένος ήταν στην πραγματικότητα κάποιος θεός και έτσι η καρδιά του γέμισε με θάρρος.

Ερωτήσεις:

1.Πού έχουμε προοικονομία;

2.Πού έχουμε επική ειρωνεία;

3.Ποιοι τρόποι εμφάνισης των θεών παρουσιάζονται στο κείμενο;

4.Τι περιλαμβάνει ένα συμπόσιο, όπως φαίνεται από όσα κάνουν οι μνηστήρες;

5.Τι περιλαμβάνει το έθιμο της φιλοξενίας σύμφωνα με το κείμενο;

6.Ποια στοιχεία του υλικού πολιτισμού αναφέρονται στο κείμενο;

7.Ποιες οδηγίες δίνει η Αθηνά/Μέντης στον Τηλέμαχο;

8.Ποια στοιχεία ανθρωπομορφισμού των θεών έχουμε;