Αναγέννηση και Ανθρωπισμός
(σελ. 113-119). Πρώτο Μέρος.
1.Τι είναι η Αναγέννηση και τι
την προετοίμασε
Αναγέννηση είναι το καλλιτεχνικό και
πνευματικό κίνημα που εκδηλώθηκε στον ευρωπαϊκό χώρο κατά τον 15ο και
16ο αιώνα παράλληλα με τις Ανακαλύψεις. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η αναβίωση των αξιών
της κλασικής αρχαιότητας, με σκοπό τη θεμελίωση ενός καινούργιου κόσμου. Στην
προετοιμασία της Αναγέννησης συνέβαλαν α) η στροφή του ενδιαφέροντος της Δύσης
για την Ανατολή από τις Σταυροφορίες και μετά, και β) η άνοδος της νέας αστικής
τάξης.
2.Η νέα αντίληψη για τη ζωή και
τον κόσμο
Ο
άνθρωπος διαμορφώνει μια νέα αντίληψη για τον κόσμο που στηρίζεται
στην κριτική σκέψη, στην εξέλιξη, στις επιστήμες και
στην ιδέα της προόδου. Ενώ ο Μεσαίωνας περιφρονούσε την παρούσα ζωή, τις
απολαύσεις της και ήταν στραμμένος προς τη μετά θάνατον ζωή και τη σωτηρία της
ψυχής, τώρα ο ίδιος ο άνθρωπος και το σώμα του, η επίγεια ζωή, η ομορφιά γίνεται
το επίκεντρο της παρατήρησης των λογίων, των σοφών και των
καλλιτεχνών.
3.Από πού ξεκίνησε η Αναγέννηση
Κοιτίδα των
πολιτιστικών εξελίξεων είναι οι οικονομικά ακμαίες πόλεις της Ιταλίας
(Φλωρεντία, Ρώμη, Βενετία, Μιλάνο). Τις πνευματικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες
ενθαρρύνουν φωτισμένοι «μαικήνες»
(ηγεμόνες, πάπες ή εύποροι αστοί).
4.Τι είναι ο Ανθρωπισμός
Ο Ανθρωπισμός είναι
η στροφή προς τη βαθύτερη γνώση της αρχαιότητας στην οποία στράφηκε ο άνθρωπος
της Αναγέννησης, στην προσπάθειά του να εκφράσει τις νέες αξίες.
Οι
Ανθρωπιστές ταξίδευαν σε όλη την Ευρώπη για να διαδώσουν τις νέες ιδέες, δημιουργώντας έτσι ένα δίκτυο σχέσεων και πολιτισμού που ονομάστηκε Πολιτεία των Γραμμάτων. Γράφουν στα
Λατινικά, αλλά σταδιακά αρχίζουν να υπερασπίζονται τις εθνικές γλώσσες και να
συνθέτουν έργα τους σε αυτές. Οι Ανθρωπιστές, αν και έχουν βαθύ θρησκευτικό
συναίσθημα, α) επικρίνουν τις μεσαιωνικές αντιλήψεις, β) καταδικάζουν τις
καταχρήσεις της Καθολικής Εκκλησίας, γ) αγωνίζονται για μια καλύτερη κοινωνία, δ)
μάχονται για την ειρήνη, την ισότητα, την παιδεία, την ανεκτικότητα απέναντι
στη διαφορετική άποψη.
5.Ο Οικουμενικός Άνθρωπος των
Ανθρωπιστών
Ο Οικουμενικός
Άνθρωπος (homo universalis) είναι ένας νέος τύπος ανθρώπου που
επιχειρούν να διαμορφώσουν οι Ανθρωπιστές. Χαρακτηριστικά του η πολυδιάστατη
προσωπικότητα, με ολοκληρωμένα πνευματικά, σωματικά και ψυχικά χαρίσματα, αλλά
και η δυνατότητά του να διαμορφώνει μόνος τη μοίρα του μέσω της γνώσης. Κλειδί
θεωρούν την παιδεία. Έτσι ιδρύονται
πολλά πνευματικά ιδρύματα, με προγράμματα σπουδών που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα
μαθημάτων, ώστε οι μαθητές να αποκτούν συνολική μόρφωση.
6.Η συμβολή των Ελλήνων λογίων
Η
Συμβολή των Ελλήνων λογίων ήταν πολύ σημαντική για τις ανθρωπιστικές
σπουδές. Οι λόγιοι κατέφυγαν στη Δύση πριν και μετά την Άλωση της
Κωνσταντινούπολης (1453) και βοήθησαν στη διδασκαλία των αρχαίων Ελληνικών,
την έκδοση αρχαίων ελληνικών κειμένων, αλλά και στη συλλογή αρχαίων χειρογράφων.
Ξεχωρίζουν ο Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων και ο επίσκοπος Βησσαρίων.
7.Η εφεύρεση της τυπογραφίας
Η
Τυπογραφία εφευρέθηκε γύρω στο 1450 από τον Ιωάννη Γουτεμβέργιο από τη
Μαγεντία της Γερμανίας. Η χρήση κινητών μεταλλικών στοιχείων στην εκτύπωση
των βιβλίων βοήθησε στη διάδοση του τυπωμένου βιβλίου, το οποίο είναι πλέον
φθηνότερο από τα χειρόγραφα και παράγεται σε μεγαλύτερες ποσότητες, άρα μπορούν
να το διαβάσουν περισσότεροι. Η διάδοση του βιβλίου βοήθησε στην ταχεία διάδοση
των ιδεών του Ανθρωπισμού και της Αναγέννησης.
