ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ 1

Οι αναρτήσεις είναι ομαδοποιημένες κατά μάθημα στο δεξί σας χέρι, όπως κοιτάτε. Επίσης μπορείτε να δείτε παλαιότερες αναρτήσεις στο κάτω μέρος της σελίδας πατώντας "παλαιότερες αναρτήσεις".

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ 2

Ορισμένες από τις παλαιότερες αναρτήσεις μπορεί να περιέχουν συνδέσμους που δεν λειτουργούν πια. Επίσης ορισμένες παλιές πολυτονικές γραμματοσειρές μπορεί να δυσλειτουργούν. Το μπλογκ έχει συσσωρεύσει ένα μεγάλο αριθμό αναρτήσεων που αδυνατώ να ελέγξω στην πληρότητά τους. Με την πρώτη ευκαιρία θα γίνει μια γενική εκκαθάριση.

8-4-2015: Μια μερική συντήρηση διόρθωσε πολλά προβλήματα (50%).

Επισήμανση 3

Δυστυχώς αρκετά από τα παράθυρα του LinkWithin (you might also like) δεν λειτουργούν πια. Συγχωρήστε με για την ενδεχόμενη ταλαιπωρία!
Σταύρος Γκιργκένης 17-10-2016

Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου 2013

Συνοπτική παρουσίαση της θεωρίας των παραθετικών (5η ενότητα)


Συνοπτική παρουσίαση της θεωρίας των παραθετικών (5η ενότητα)

1.Βασικές πληροφορίες
Υπάρχουν τρεις βαθμοί επιθέτων, ο θετικός, ο συγκριτικός και ο υπερθετικός (σχετικός και απόλυτος).
Ο θετικός βαθμός παρουσιάζει το βασικό τύπο του επιθέτου. Π.χ. σοφός.
Ο συγκριτικός περιλαμβάνει σύγκριση δύο πραγμάτων. Π.χ. σοφότερος ή πιο σοφός.
Ο σχετικός υπερθετικός μοιάζει με τον συγκριτικό, αλλά έχει μπροστά και το άρθρο. Π.χ. ο σοφότερος ή ο πιο σοφός.
Ο απόλυτος υπερθετικός δηλώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει μια ιδιότητα σε μεγάλο βαθμό, αλλά χωρίς να γίνεται σύγκριση με άλλα ουσιαστικά. Π.χ. σοφότατος ή πολύ σοφός.

2.Τρόποι σχηματισμού
α) Τα επίθετα σε -ος (σοφός) παίρνουν τις καταλήξεις -ότερος, -ότατος. Σοφός, σοφότερος, σοφότατος.
β) Τα επίθετα σε -ύς παίρνουν τις καταλήξεις -ύτερος, -ύτατος. Βαθύς, βαθύτερος, βαθύτατος.
γ) Τα επίθετα σε -ης παίρνουν καταλήξεις -έστερος, -έστατος. Επιμελής, επιμελέστερος, επιμελέστατος. Σε πιο απλό λόγο προτιμούμε τους περιφραστικούς τύπους (πιο επιμελής, πολύ επιμελής).
δ) Ανώμαλα παραθετικά (δίνονται για συντομία μόνο οι μονολεκτικοί τύποι):
απλός, απλούστερος, απλούστατος / γέρος, γεροντότερος, (πολύ γέρος) / κακός, χειρότερος, χείριστος / καλός, καλύτερος, κάλλιστος ή άριστος / κοντός, κοντότερος ή κοντύτερος, κοντότατος / λίγος, λιγότερος, ελάχιστος / πολύς, περισσότερος, πλείστος / πρώτος, πρωτύτερος, πρώτιστος.
ε) Μερικά παραθετικά δεν έχουν θετικό βαθμό, γιατί προέρχονται από επιρρήματα, ενώ ορισμένα δεν έχουν και υπερθετικό:
-, ανώτερος, ανώτατος / -, κατώτερος, κατώτατος / -, απώτερος, απώτατος / -, ενδότερος, ενδότατος / -, εσώτερος, εσώτατος / -, εξώτερος, εξώτατος / -, πλησιέστερος, πλησιέστατος  / -, υπέρτερος, υπέρτατος / -, προτιμότερος, - / -, πρότερος, -
στ) Όσες μετοχές (-μενος) σχηματίζουν παραθετικά τα σχηματίζουν περιφραστικά. Π.χ. θυμωμένος, πιο θυμωμένος, πολύ θυμωμένος.
ζ) Ορισμένες κατηγορίες επιθέτων δεν έχουν παραθετικά: α) όσα δηλώνουν έναν υλικό (ξύλινος), β) χρόνο (σημερινός), γ) τόπο (θαλάσσιος) δ) μόνιμη ιδιότητα (γυναικείος), ε) καταγωγή ή συγγένεια (πατρικός), ζ) κάποια επίθετα που έχουν μπροστά το στερητικό α- (αθάνατος).

3.Τα παραθετικά των επιρρημάτων
Θυμόμαστε ότι τα επιρρήματα δεν κλίνονται. Πολλά επιρρήματα παράγονται από επίθετα:
α) Τα επίθετα -ος δίνουν επιρρήματα σε -α. Π.χ. σοφός κάνει σοφά. Σπανιότερα συναντάμε αρχαιοπρεπή επιρρήματα σε -ως (π.χ. καλά αλλά και καλώς < καλός)
β) Τα επίθετα -υς κάνουν σε επιρρήματα σε -ια. Π.χ. βαθύς κάνει βαθιά. Σπανιότερα σε -έως. Π.χ. ταχύς κάνει ταχέως.
γ) Τα επίθετα σε -ης κάνουν επιρρήματα σε -ως. Π.χ. σαφής κάνει σαφώς.
Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθμός των επιρρημάτων μπορεί να σχηματιστεί όπως και στα επίθετα μονολεκτικά ή περιφραστικά. Κάθε επίρρημα ακολουθεί στο σχηματισμό των παραθετικών το επίθετο από το οποίο προέρχεται. Παραδείγματα για κάθε κατηγορία:
σοφά, σοφότερα ή πιο σοφά, σοφότατα ή πολύ σοφά
βαθιά, βαθύτερα ή πιο βαθιά, βαθύτατα ή πολύ βαθιά
ταχέως, ταχύτερα, ταχύτατα (οι περιφραστικοί τύποι εδώ δε συνηθίζονται)
σαφώς, σαφέστερα ή πιο σαφώς, σαφέστατα ή πολύ σαφώς
απλά, απλούστερα ή πιο απλά, απλούστατα ή πολύ απλά
καλά, καλύτερα ή πιο καλά, κάλλιστα ή άριστα ή πολύ καλά
Βλ. όμως την ανωμαλία στο λίγο, λιγότερο ή πιο λίγο, ελάχιστα ή πολύ λίγο
και στο πολύ, περισσότερο ή πιο πολύ, πάρα πολύ (υπάρχει αρχαιοπρεπής τύπος πλείστον, αλλά δε συνηθίζεται)

Ορισμένες φορές υπάρχει μια διαφορά στη σημασία ανάμεσα στα επιρρήματα σε -α και -ως.
Π.χ. Μίλησε απλά (=με απλό τρόπο) αλλά Απλώς (=μόνο) τον χαιρέτησε
Ο χρόνος περνάει ευχάριστα (=με ευχάριστο τρόπο) αλλά Ευχαρίστως (=χωρίς πρόβλημα) να έρθει
Τα πάει τέλεια (=πολύ καλά) με τους φίλους του αλλά  Ήταν τελείως (=εντελώς) ασυνεπής στα ραντεβού του

Το επίθετο ακριβής κάνει επίρρημα ακριβώς, ενώ το επίθετο ακριβός κάνει επίρρημα ακριβά:
Ήρθε ακριβώς στην ώρα του αλλά Αγόρασε το ρούχο ακριβά.


  
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...