Ιστορία.
Σχεδιάγραμμα σελ. 57-58 (Η ενετική οικονομική διείσδυση και των σχίσμα των
Εκκλησιών)
1.Ο
Αλέξιος Α΄ Κομνηνός και το χρυσόβουλο του 1082
Ο αυτοκράτορας
Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, όταν είδε ότι οι Νορμανδοί είχαν αποβιβαστεί στα παράλια
της Ηπείρου και ήταν έτοιμοι να βαδίσουν εναντίον της Κωνσταντινούπολης, ζήτησε
τη βοήθεια των Βενετών. Χάρη στο βενετικό στόλο οι Βυζαντινοί κατόρθωσαν να
νικήσουν τους Νορμανδούς. Για να τους ανταμείψει, ο αυτοκράτορας τους
παραχώρησε το 1082 με χρυσόβουλο (=επίσημο αυτοκρατορικό
έγγραφο σφραγισμένο με τη χρυσή σφραγίδα του βασιλιά) τα εξής προνόμια:
α) Παραχώρησε
τίτλους και έδωσε χρήματα σε εκκλησιαστικούς και κοσμικούς άρχοντες της
Βενετίας.
β) Παραχώρησε στους
Βενετούς εμπόρους σκάλες (αποβάθρες)
και καταστήματα στην παραλία της Κωνσταντινούπολης.
γ) Επέτρεψε στους
Βενετούς να κάνουν εμπόριο ελεύθερα και χωρίς δασμούς (φόρους) στα σημαντικότερα λιμάνια της αυτοκρατορίας.
2.Συνέπειες
από το χρυσόβουλο
α) Το Βυζάντιο
παραιτήθηκε από τα ναυτιλιακά, φορολογικά και εμπορικά του δικαιώματα.
β)Οι Βενετοί
διείσδυσαν οικονομικά στην Ανατολή και κυριάρχησαν στην ανατολική Μεσόγειο με
το στόλο τους.
γ) Το Βυζάντιο έχασε
το ρόλο του ως εμπορικού μεσάζοντα ανάμεσα στους Άραβες και τη Δύση και την
κυριαρχία του στο εμπόριο της Μεσογείου.
3.Η
αντίδραση των επόμενων Κομνηνών εναντίον των Βενετών
Οι επόμενοι
Κομνηνοί προσπάθησαν να αντιδράσουν με τα ακόλουθα μέτρα:
α)Δήμευαν, όταν
τους δινόταν η κατάλληλη ευκαιρία, περιουσίες Βενετών στην Πόλη.
β)Ξεσήκωναν το λαό
της Πόλης σε βίαια επεισόδια εναντίον τους.
γ)Παραχώρησαν
προνόμια και σε άλλες ιταλικές πόλεις (Γένουα,
Πίζα), για να τις βάλει να ανταγωνίζονται μεταξύ τους.
4.Το
σχίσμα των δύο Εκκλησιών
Το 1054 θα γίνει η οριστική ρήξη ανάμεσα
στη Δυτική Καθολική Εκκλησία με
επικεφαλής τον Πάπα της Ρώμης και την Ανατολική
Ορθόδοξη Εκκλησία με επικεφαλής τον Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης. Το μέρος
Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης πήραν και οι Πατριάρχες Ιεροσολύμων, Αντιοχείας και
Αλεξάνδρειας. Έτσι ολοκληρώθηκε η διαμάχη μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής
Εκκλησίας, η οποία είχε ήδη ξεκινήσει τον 9ο αιώνα, από την εποχή του Φωτίου,
με αφορμή την Εκκλησία της Βουλγαρίας.
Τα
γεγονότα:
απεσταλμένοι του Πάπα Λέοντα Θ΄
έφτασαν στην Πόλη με επικεφαλής τον καρδινάλιο (επίσκοπο) Ουμβέρτο, για να επιλύσει με τον Πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριο δογματικές και εκκλησιαστικές διαφορές μεταξύ των
δύο Εκκλησιών. Αν και οι διαφορές δεν ήταν αγεφύρωτες, τόσο ο Κηρουλάριος όσο
και ο Ουμβέρτος ήταν ως προσωπικότητες πολύ ισχυρογνώμονες και συγκρούστηκαν
μεταξύ τους. Έτσι οι απεσταλμένοι αποχώρησαν από την Πόλη και στη συνέχεια ο
πάπας και ο πατριάρχης αναθεμάτισαν ο ένας τον άλλο.
Συνέπειες
του σχίσματος:
α) Δημιούργησε
μεγάλη αντιπαλότητα και μίσος ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση.
β)Αργότερα θα έχει
τραγικές συνέπειες για την τύχη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αφού οι Δύση
γενικά δε θα βοηθήσει το Βυζάντιο εναντίον των Οθωμανών Τούρκων.
γ)Από τότε οι δύο
Εκκλησίες δεν βρίσκονται σε κοινωνία μεταξύ τους.
