Ιστορία Β -Σελ. 129-132 -Χρήσιμοι όροι και πρόσωπα για τη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία του 17ου και 18ου αιώνα (με αφορμή τις σελίδες 129-132)

Ιστορία Β -Χρήσιμοι όροι και πρόσωπα για τη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία του 17ου και 18ου αιώνα

(με αφορμή τις σελίδες 129-132)

Κλασικισμός-Νεοκλασικισμός: πνευματικά και καλλιτεχνικά ρεύματα που μιμούνται τα έργα της κλασικής αρχαιότητας. Δίνουν έμφαση στην αρμονία, την ισορροπία, στις σωστές αναλογίες και χρωματισμούς, στο υψηλό ήθος, στη λογική. Ο κλασικισμός κυριάρχησε κυρίως στη Γαλλία το 17ο αιώνα, ενώ ο νεοκλασικισμός εμφανίστηκε στα τέλη του 18ου στην Ιταλία και διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη.

Μπαρόκ: αποτελεί ένα είδος προέκτασης της αναγεννησιακής τέχνης. Χρησιμοποιεί τις καμπύλες, την πολυχρωμία, την κίνηση των μορφών και προσπαθεί να δώσει την αίσθηση του μεγαλείου. Γι’ αυτό χρησιμοποιήθηκε πολύ από την Καθολική Εκκλησία και τους ηγεμόνες.

Ροκοκό: Από το 1730 ως το 1780. Δίνει έμφαση στην χάρη, την κομψότητα, την ευχάριστη ή και ανέμελη ατμόσφαιρα, την άνεση και την πολυτελή διακόσμηση.

Ρομαντισμός: ευρωπαϊκό καλλιτεχνικό ρεύμα του 1ου μισού του 19ου αιώνα. Δίνει έμφαση στα ανθρώπινα συναισθήματα αντί στην ανθρώπινη λογική, ενώ οι φόρμες των έργων έχουν μεγαλύτερη ελευθερία σε σχέση με τον κλασικισμό. Οι ρομαντικοί προσπαθούν να πετύχουν τη συγκίνηση μέσω της τέχνης.

Ορθολογισμός: φιλοσοφική θεωρία που δίνει έμφαση στη χρήση της λογικής για την ανακάλυψη και απόδειξη της αλήθειας. Θεμελιωτής του ήταν ο Γάλλος Ντεκάρτ (Καρτέσιος).

Εμπειρισμός: φιλοσοφική θεωρία που δέχεται ως πηγή της γνώσης και κριτήριο της αλήθειας την εμπειρία. Ο εμπειρισμός δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα επιστημονικά πειράματα. Σημαντικότερος εμπειριστής ο Άγγλος Τζον Λοκ.

Αιτιοκρατία (Ντετερμινισμός): η φιλοσοφική και επιστημονική θεωρία που δέχεται ότι όλα όσα συμβαίνουν στον φυσικό κόσμο έχουν κάποια λογική και επιστημονική αιτία και δεν οφείλονται στην παρέμβαση του Θεού. Μέγιστος εκπρόσωπος της αιτιοκρατίας ήταν ο μεγαλύτερος επιστήμονας της σύγχρονης Ευρώπης, ο Άγγλος Νεύτωνας (νόμος της βαρύτητας, θεωρία του φωτός, απειροστικός λογισμός)

Όπερα (ή λυρικό θέατρο ή μελόδραμα): μουσικό έργο που πλησιάζει προς το θέατρο. Συνδυάζει μουσική, χορό, σκηνική δράση των ηθοποιών, ποίηση, σκηνικά, κοστούμια. Συνήθως έχει μυθολογικό ή ιστορικό περιεχόμενο.

Ορατόριο: μουσικό έργο που μοιάζει με την όπερα (χωρίς όμως σκηνική δράση), αλλά έχει συνήθως θρησκευτικό περιεχόμενο.

Σπουδαίοι μουσικοί: Βιβάλντι, Μπαχ, Μπετόβεν, Μότσαρτ. Χαίντελ.

Διαφωτισμός: πνευματικό κίνημα του 18ου αιώνα με κέντρο τη Γαλλία που πίστευε στη δυνατότητα του ανθρώπου για απεριόριστη πρόοδο, στη δύναμη της επιστήμης και της λογικής, στην ανάγκη για κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αλλαγές, με σκοπό τη βελτίωση της ζωής όλων των ανθρώπων. Οι Διαφωτιστές πίστευαν στην αξία της ελευθερίας της σκέψης και του λόγου, στην ισότητα και τη δημοκρατία, γι’ αυτό και ήρθαν σε σύγκρουση με την Καθολική Εκκλησία, τους βασιλιάδες και τους αριστοκράτες. Σημαντικότεροι Διαφωτιστές: Βολταίρος, Ρουσσώ, Μοντεσκιέ, Ντιντερό.  

Αμερικανική Επανάσταση: Έγινε το 1776. Στηρίχτηκε στις ιδέες του Διαφωτισμού. Μ’ αυτήν οι ΗΠΑ απέκτησαν την ανεξαρτησία τους από την Αγγλία.

Γαλλική Επανάσταση: 1789. Η σημαντικότερη πολιτική επανάσταση στην ιστορία της νεότερης Ευρώπης. Μ’ αυτήν ανατράπηκε η βασιλεία και το πολίτευμα έγινε δημοκρατία. Αν και τα πολιτικά της αποτελέσματα ήταν προσωρινά, αφού η βασιλεία επανήρθε, όμως ενέπνευσε τον αγώνα πολλών λαών, ανάμεσά τους και την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Έθνος-Κράτος: ένα κράτος του οποίου τα όρια ταυτίζονται με τις περιοχές όπου κατοικεί ένα έθνος ονομάζεται έθνος-κράτος. Τα περισσότερα σύγχρονα κράτη ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία. Τα έθνη-κράτη προέκυψαν ιστορικά είτε από τη συνένωση μικρότερων κρατιδίων που είχαν συγγενικό πολιτισμό και γλώσσα (π.χ. Γερμανία), είτε από τη διάλυση πολυεθνικών αυτοκρατοριών (π.χ. τα βαλκανικά έθνη-κράτη προέκυψαν από τη διάλυση της Οθωμανική Αυτοκρατορίας).  

Κυριότερα είδη πολιτευμάτων στη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία:

Πολίτευμα ονομάζουμε (πολύ) συνοπτικά τον τρόπο με τον οποίο κυβερνάται ένα κράτος.

Απόλυτη Μοναρχία: ο βασιλιάς, ο μονάρχης, έχει την απόλυτη εξουσία.

Συνταγματική μοναρχία: ο βασιλιάς έχει μεγάλη εξουσία, η οποία όμως περιορίζεται από το σύνταγμα (= ο βασικός νόμος ενός κράτους, τον οποίο δεν πρέπει να παραβιάζουν οι υπόλοιποι νόμοι), το οποίο πρέπει να σέβεται.

Βασιλευόμενη Δημοκρατία: το πολίτευμα είναι δημοκρατικό και ο βασιλιάς έχει συνήθως διακοσμητικό χαρακτήρα (π.χ. Αγγλία, Ισπανία).

Προεδρική Δημοκρατία: Δεν υπάρχει βασιλιάς. Ανώτερος άρχοντας του κράτος είναι ο εκλεγμένος από λαό πρόεδρος που έχει την ουσιαστική εξουσία (π.χ. Γαλλία).

Προεδρευόμενη Δημοκρατία: Ανώτερος άρχοντας είναι ο πρόεδρος, αλλά έχει διακοσμητικό χαρακτήρα. Την ουσιαστική εξουσία ασκεί ο εκλεγμένος πρωθυπουργός (π.χ. Ελλάδα, Γερμανία). 

Κλασικισμός

Μπαρόκ

Ροκοκό

Ρομαντισμός