Τα αίτια
και η αφορμή των Περσικών Πολέμων
Στην
επιστήμη της ιστορίας κάνουμε διάκριση ανάμεσα στα αίτια και τις αφορμές
των ιστορικών γεγονότων. Τα αίτια είναι οι βαθύτεροι λόγοι που κινούν τις
ιστορικές εξελίξεις, ενώ οι αφορμές είναι ασήμαντα γεγονότα που
χρησιμοποιούνται από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας ως δικαιολογία και
πρόσχημα, για να κρύψουν τα βαθύτερα αίτια των πράξεών τους. Χαρακτηριστικό
παράδειγμα από τη σύγχρονη ιστορία είναι η περίπτωση του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου
(1914-1919 μ.Χ.): τα πραγματικά αίτια του πολέμου αυτού ήταν οι οικονομικές και
πολιτικές διαφορές και ανταγωνισμοί μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων. Οι
δυνάμεις αυτές θα συγκρούονταν μεταξύ τους ούτως ή άλλως κάποια στιγμή, αλλά
περίμεναν μια ευκαιρία. Η αφορμή για το ξέσπασμα του πολέμου δόθηκε από τη
δολοφονία ενός πρίγκιπα της Αυστρίας. Περνώντας στους Περσικούς Πολέμους
διαπιστώνουμε ότι τα πραγματικά αίτιά τους ήταν η επεκτατική πολιτική των
Περσών, δηλαδή η ανάγκη (που έχει κάθε μεγάλη δύναμη σε όλες τις εποχές) να
μεγαλώνει διαρκώς την έκταση του εδάφους που εξουσιάζει και να υποδουλώνει
συνεχώς νέους λαούς. Επιπλέον πρέπει να σημειωθεί ότι οι Πέρσες ζούσαν από τους
φόρους που επέβαλλαν κάθε φορά στους λαούς που εξουσίαζαν (βλ. βιβλίο σελ. 57,
πρώτη παράγραφος), ενώ οι ίδιοι ασχολούνταν με τον πόλεμο και την άσκηση της
εξουσίας. Για να έχουν όλο περισσότερους φόρους και πλούτη έπρεπε να κατακτούν
διαρκώς καινούργιες περιοχές. Οι Πέρσες, λοιπόν, είχαν βάλει από καιρό στο μάτι
την Ελλάδα και την Ευρώπη γενικά και περίμεναν να τους δοθεί μια αφορμή. Την
αφορμή την έδωσαν οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς, οι οποίοι βοήθησαν τους Ίωνες
της Μικράς Ασίας, όταν οι τελευταίοι επαναστάτησαν εναντίον του περσικού ζυγού
(499-494 π.Χ.).
