ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (ΕΥΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΕΣ)

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (ΕΥΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΕΣ)

ΘΕΩΡΙΑ: Οι ευθείες ερωτήσεις είναι κύριες προτάσεις και παίρνουν ερωτηματικό, οι πλάγιες είναι δευτερεύουσες και παίρνουν τελεία.

ΑΣΚΗΣΗ: ποιες από τις παρακάτω ερωτήσεις είναι ευθείες (Ε) και ποιες πλάγιες (Π):

Αργεί το αεροπλάνο; / Ποιος κρύβεται εκεί; / Αναρωτιέμαι ποιος είσαι τελικά. / Τον ρώτησα αν θα έρθει. / Ακόμη κοιμάσαι; / Πες μου τι σκέφτεσαι. / Κλείνεις το παράθυρο; / Γιατί κρυώνω τόσο πολύ; / Του εξήγησα πώς να λύσει την άσκηση. / Δώσε μου οδηγίες πού να σε βρω

ΘΕΩΡΙΑ: οι ερωτήσεις (ευθείες και πλάγιες) άλλοτε είναι ΟΛΙΚΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ και μπορούν να απαντηθούν με ένα ΝΑΙ/ΟΧΙ ή κάποιο βεβαιωτικό ή αρνητικό μόριο (φυσικά, βέβαια κ.τ.λ.). Άλλοτε πάλι είναι ΜΕΡΙΚΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ και για να τις απαντήσουμε δεν αρκεί ένα ΝΑΙ/ΟΧΙ.

ΑΣΚΗΣΗ: Ποιες από τις προτάσεις της προηγούμενης άσκησης είναι ολικής (Ο) και ποιες μερικής (Μ) άγνοιας;

ΘΕΩΡΙΑ: άλλοτε οι ερωτήσεις εκφράζουν μια πραγματική απορία (ΓΝΗΣΙΕΣ), άλλοτε απλώς ξέρουμε από πριν την απάντηση (ΡΗΤΟΡΙΚΕΣ), άλλοτε εκφράζουν μια παράκληση ή προσταγή με ευγενικό τρόπο (ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΓΗΣ)

ΑΣΚΗΣΗ: Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι γνήσιες (Γ), ρητορικές (Ρ), προσταγής/παράκλησης (Π):

Δεν είναι τόσο όμορφη η ανθισμένη μηλιά; / Τι ώρα είναι; / Αναρωτιέμαι πού είναι το μολύβι μου / Θα μου φέρεις το παλτό μου; / Μπορείς, σε παρακαλώ, να μου βρεις το μολύβι μου; / Τελικά είναι τόσο αφελής; / Πώς μπόρεσες και του το έκανες αυτό; / Μήπως ήρθε η στιγμή να φύγουμε με μικρά πηδηματάκια; / Ποιος είναι ο ιδιοκτήτης εκείνου του αυτοκινήτου; / Θα μου δώσεις τα λεφτά που έχω ανάγκη;

ΘΕΩΡΙΑ: οι ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ είναι ονοματικές προτάσεις, άρα έχουν όλες τις συντακτικές λειτουργίες που είδαμε στις ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές. Έτσι, άλλοτε είναι ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ σε προσωπικά ρήματα, άλλοτε ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ σε απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις, άλλοτε ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ (σε ονόματα, δηλαδή σε ουσιαστικά, επίθετα, αντωνυμίες). ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:

Πες τι να κάνω. Αντικείμενο στο ρήμα πες

Είναι άγνωστο τι θα κάνουμε.  Υποκείμενο στην απρόσωπη ρηματική έκφραση είναι άγνωστο

Πες μου μόνο αυτό, τι να κάνω. Επεξήγηση στην αντωνυμία αυτό

ΑΣΚΗΣΗ: ποιος είναι ο συντακτικός ρόλος των παρακάτω πλαγίων ερωτήσεων;

Αναρωτιέμαι πού είναι το μολύβι μου. / Πες μου τι σκέφτεσαι. /

Του εξήγησα πώς να λύσει την άσκηση. / Αναρωτιέμαι ποιος είσαι τελικά.

Εξήγησέ μου τούτο, πώς χάθηκε το μολύβι μου. / Ένα αναρωτιέμαι, πού να πάω.

Είναι αβέβαιο αν τα κατάφερε. / Υπάρχει απορία πώς έλυσε το πρόβλημα.

Ερμηνεύτηκε επιτέλους πώς κινείται το φως. / Και ρωτώ το εξής, πώς τα κατάφερε;