Δομή, θέματα και κυριότερα σημεία σχολιασμού στο προοίμιο της Οδύσσειας (ραψωδία α 1-25)

Δομή, θέματα και κυριότερα σημεία σχολιασμού στο προοίμιο της Οδύσσειας (ραψωδία α  1-25)

Προοίμιο: ονομάζουμε τον πρόλογο ενός λογοτεχνικού έργου, όπου ο ποιητής εκθέτει το γενικό περιεχόμενο και τα κυριότερα θέματα που θα αναπτύξει στη συνέχεια του έργου.

Μούσα:  είναι η θεότητα που εμπνέει τους ποιητές. Αλλού αναφέρονται 9 Μούσες, καθεμιά από τις οποίες προστατεύει και μία άλλη τέχνη ή επιστήμη. Μούσα της επικής ποίησης είναι η Καλλιόπη. Οι Μούσες ήταν κόρες του Δία και της Μνημοσύνης, δηλαδή της θεότητας της μνήμης, η οποία βοηθούσε τους ποιητές στην απομνημόνευση στίχων.

Δομή του προοιμίου της Οδύσσειας:

- Στο πρώτο μέρος μιλά ο ποιητής. Αναφέρει τον πρωταγωνιστή του έργου του (άντρα). Αν και δεν τον αναφέρει ονομαστικά,  οι αναγνώστες καταλαβαίνουν για ποιον πρόκειται από τις βασικές του ιδιότητες που αναφέρονται, δηλαδή ότι ήταν πολυμήχανος, πολυταξιδεμένος, ότι πήρε μέρος στον πόλεμο της Τροίας, ότι έχασε τους συντρόφους του που έφαγαν τα βόδια του ήλιου και τιμωρήθηκαν.

- Στο δεύτερο μέρος μιλά η Μούσα. Μας αναφέρει από πού θα ξεκινήσει την ιστορία  της επιστροφής του Οδυσσέα. Θα ξεκινήσει από τη στιγμή που ο ήρωας έχει φτάσει στο νησί της Καλυψώς, η οποία τον κρατά παρά τη θέλησή του. Ο Οδυσσέας επιθυμεί να γυρίσει στην πατρίδα και την  γυναίκα του. Επίσης η Μούσα μάς αναφέρει ότι όλοι οι θεοί είναι υπέρ του Οδυσσέα εκτός από τον Ποσειδώνα που είναι θυμωμένος για την τύφλωση  του γιου του, του Κύκλωπα.

Θεϊκός Οδυσσέας: πολλοί ήρωες αποκαλούνται από τον Όμηρο θεϊκοί, όχι επειδή κατάγονται από τους θεούς, αλλά επειδή είναι προικισμένοι με εξαιρετικές ικανότητες.

In medias res:  είναι η αφηγηματική τεχνική να ξεκινάς την αφήγηση μιας ιστορίας όχι από την αρχή, αλλά από ένα κρίσιμο σημείο της. Αυτό κάνει εδώ η Μούσα που ξεκινά την αφήγησή της Οδύσσειας όχι από την ημέρα που αναχώρησε Οδυσσέας από την Τροία, αλλά από τη στιγμή που βρίσκεται ήδη στο νησί της Καλυψώς.

Σχήμα του κύκλου: ονομάζεται μια αφηγηματική τεχνική με την οποία ένα κείμενο ή ένα κομμάτι ενός κειμένου αρχίζει και τελειώνει με τον ίδιο περίπου τρόπο. Εδώ το πρώτο μέρος του προοιμίου, όπου μιλά ο ποιητής, ξεκινά και κλείνει με μια επίκληση στη Μούσα (στ. 1, Μούσα, στ. 12, θεά).